مسجد وکیل شیراز

مجموعه وکیل شیراز یکی از جذابیت‌های گردشگری این شهر است که شامل بازار وکیل، مسجد وکیل و حمام وکیل می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم بازدید از مسجد وکیل را حتما در برنامه سفر خود قرار دهید.

آشنایی با مسجد وکیل شیراز

در غرب بازار وکیل در دوران زندیه مسجدی به نام مسجد وکیل ساخته شد که به نام مسجد سلطانی وکیل نیز مشهور است. دستور ساخت این بنا را کریم خانه زند در سال 1187 داد که همزمان با ساخت آن چند بنای دیگر نیز ساخته شد. لازم به ذکر است که بدانید بناهای بسیار زیادی در زمان کریم خان زند احداث شدند و این آبادانی در شهر شیراز باعث شد تا شهر در آن دوران جلوه خاصی پیدا کند و از سایر شهرها متفاوت باشد.

مسجد وکیل مساحتی به اندازه 11 هزار متر مربع دارد و زیر بنای آن تقریبا 8660 متر است. معماری این بنا بسیار کم نظیر و ستودنی بوده و نقوش زیبایی برای تمام قسمت‌های آن حک شده است. این زیبایی‌ها هر گردشگر و تاریخ‌دانی را وادار می‌کند تا مدتی به آنها خیره شوند و به عمق زیبایی پی ببرند.

مسجد وکیل کجاست؟

مسجد وکیل شیراز در محله درب شاهزاده قرار دارد. این مسجد درست در خیابان آیت الله طالقانی و در بین حمام و بازار وکیل ساخته شده است.

مسیرهای دسترسی به مسجد وکیل شیراز

دسترسی به مسجد وکیل بسیار آسان است و هیچ مشکلی برای توریست ایجاد نمی‌شود. این مسجد در نزدیکی میدان شهرداری قرار دارد و و می‌توان از طریق خطوط مترو خود را به میدان نماز رساند و بعد از آنجا به وسیله اتوبوس یا تاکسی به میدان شهرداری رفت. بعد از میدان شهرداری با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توان خود را به مسجد برساند.

معماری و بنای مسجد وکیل شیراز

همانطور که گفته شد معماری این بنا بسیار کم نظیر و بسیار فوق العاده است. حجاری‌های فوق‌العاده، کتیبه‌های منقوش به خطوط نستعلیق، نسخ و ثلث، کاشی کاری‌های رنگی و… در جذابیت این مکان تاثیر بسزایی داشته‌اند. در بخش ورودی مسجد وکیل دو لنگه قرار دارد که ارتفاع آنها بیش از 8 متر و عرضی برابر با 3 متر دارند. درب ورودی این مسجد به سمت دالانی باز می‌شود که متشکل از 8 ضلع است. سقف این دالان دارای تصاویری از گل و بوته هستند و می‌توان عبارت لا اله الا الله را بر روی آن مشاهده کرد.

مسجد وکیل دارای دو ایوان شرقی و جنوبی است. برای اینکه قبله مسجد با قبله شرقی مطابقت داشته باشد معماران راهروها را به صحن وصل کردند. ساخت آن به گونه‌ای است که کجی تغییر زاویه صحن اصلا مشخص نباشد و نمای آن با درهای فرعی بازار و خود بازار مطابقت داشته باشد.

معماری شبستان

معماری شبستان بسیار زیبا است و یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های این مکان به شمار می‌آید. شبستان جنوبی دارای 48 ستون سنگی بوده که طرح و رنگ‌های زیبایی از دوران زندیه است. هنر ایرانی را می‌توانید بر روی ستون‌های شبستان جنوبی مشاهده کنید که به صورت مارپیچ هستند. به قسمت بالایی شبستان که نگاه کنید کاشی‌های لاجوردی را می‌بینید که در کنار آنها آیات قرآن قرار دارد. این آیات قرآن با خط نسخ و ثلث به رنگ سفید نوشته شده‌اند. تمامی این ستون‌ها بسیار هنرمندان و با مهارت ساخته شده‌اند و طرح‌های زیبایی دارند. سنگ کاری‌های روی این ستون‌ها شکوه و جذابیتی فوق‌العاده به بنا داده‌اند.

از همان در ورودی، دالان، حیاط، شبستان بزرگ، شبستان زمستانی، محراب، منبر، حیاط خلوت، ایوان‌ها و… نشان‌دهنده قدرت و عظمت معماری ایرانی در دوران زندیه هستند.

این ساختمان سه طاق بسیار زیبا و باشکوه دارد که شامل طاق سردر ورودی، طاق مروارید و طاق ورودی به شبستان بزرگ هستند. این طاق‌ها بسیار با ابهت و بی نظیر بوده و نظیر آنها در سایر بناهای شیراز وجود ندارد. طاق مروارید یکی از طاق‌های بسیار بلند و مهمی است که دهانه آن 40 متر و ارتفاع 20 متری دارد. منبر این مسجد 14 پله دارد و جنس این پله‌ها از سنگ مرمر است. بهتر است بدانید که کریم خان زند سنگ‌های این مرمر را دستور داده که از مراغه به شهر شیراز بیاورند.

رواقی به عرض 5 متر بر روی اضلاح شرقی و غربی مشاهده می‌شود که هر کدام از آنها 11 دهانه طاق را به سمت صحن قرار داده‌اند.

البته یکی از زیبایی‌های این مسجد وجود اسامی خداوند در قسمت جلویی یا پیشانی طاق‌نماها است که آن را ستودنی کرده‌اند

کتیبه‌ها و طرح‌های بی نظیر مسجد وکیل شیراز

کتیبه‌های که در این مسجد وجود دارد به خط ثلث و نسخ و تستعلیق نوشته شده‌اند. در کتیبه طاق‌ها و محراب این مسجد خطوط ثلث بزرگی دیده می‌شود که با قلم درشت نوشته شده‌اند.

کاشی‌هایی که بر روی طاق‌ها و جرزها قرار دارد هفت رنگ هستند. البته کاشی‌هایی که بر روی طاق بزرگ قرار دارد، دارای خطوط اسلیمی، ترنج‌های زیبا است که با گل‌های زیبا مزین شده‌اند.

صحن مسجد وکیل شیراز

یکی از شگفتی‌های این اثر تاریخی صحن زیبای و منحصر به فرد آن است. صحن مسجد وکیل 60 متر طول و عرض دارد. حوضی در وسط این صحن قرار دارد که با استفاده از قطعات سنگی ساخته شده است. دو ایوان در اضلاح جنوبی و شمالی این صحن مشاهده می‌شود که در اطراف آنها 8 طاق قرار دارد. کاشی‌های معرق و خشتی‌هایی بر روی سطوح ایوان و طاق‌ها بکار رفته است. البته پوشش سنگی بر روی ازاره‌های آنها وجود دارد که حجاری‌های زیبایی دارند.

طاق مروارید مسجد وکیل شیراز

طاق بلندی را در بخش شمالی مسجد وکیل مشاهده می‌کنیم که همه آن را با نام طاق مروارید می‌شناسند. این طاق 12 متر عرض دارد و ارتفاع آن 20 متر است. در قسمت بالایی این طاق دو گلدسته قرار دارد. سنگ‌های حجاری شده بر روی ازاره ایوان زیبایی آن را چند برابر کرده و در بالای آن کاشی‌های هفت رنگ قرار دارد. در چهار قسمت طاق مروارید 3 عدد طاق‌نمای کوچک و بزرگ و البته یک شاه تویزه توسط معماران قرار داده شده است. یکی از این طاق‌نماها راه ورودی به حیاط مسجد بوده و طاق‌نماهای دیگر به عنوان جلو رواقی هستند.

درگاه‌هایی به سمت رواق و دالان در اضلاح ایوان ساخته شده است. سوره‌های قرآن را در اطراف ایوان مشاهده می‌شود که به صورن نیم دایره‌ای با قلم درشت نوشته شده‌اند. سقف و جرزهای این طاق با طرح‌های گیاهی و هندی زیباتر شده است.

محراب مسجد وکیل شیراز

دور تا دور محراب را که بنگرید کتیبه‌های قرآنی را مشاهده خواهید کرد که به خط ثلث سفید نوشته شده که زمینه آنها لاجوری است. گفته می‌شود که این محراب متعلق به دوران صفویه بوده که به این مکان انتقال داده شده است.

این مسجد توسط حسین علی میرزا فرمانفرما یعنی پسر فتح علی شاه قاجار مرمت و بازسازی شد. مسجد وکیل شیراز در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.